در دنیای سیستم عامل های لینوکس، انتخاب محیط دسکتاپ یکی از تصمیمات مهم و تاثیرگذار برای کاربران است. هر محیط دسکتاپ ویژگی ها، ظاهر و عملکرد خاص خود را دارد که بسته به نیاز و سلیقه کاربران انتخاب می شود. یکی از این محیط های دسکتاپ که به دلیل سادگی، سرعت و کارآیی بالا مورد توجه قرار گرفته است، محیط دسکتاپ LXDE یا Lightweight X11 Desktop Environment می باشد.

LXDE به عنوان یک محیط دسکتاپ سبک و سریع طراحی شده است و هدف اصلی آن ارائه تجربه کاربری روان با مصرف منابع پایین می باشد. این ویژگی ها، LXDE را به گزینه ای مناسب برای کامپیوترهای قدیمی تر یا سیستم هایی با منابع محدود تبدیل کرده است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، ویژگی ها و ابزارهای خاص این محیط دسکتاپ پرداخته می شود.

تاریخچه محیط دسکتاپ LXDE

محیط دسکتاپ LXDE یا Lightweight X11 Desktop Environment اولین بار توسط Hong Jen Yee، یک توسعه دهنده نرم افزار تایوانی، معرفی شد. هدف اصلی این پروژه، ایجاد یک محیط دسکتاپ سبک و کارآمد برای سیستم های مبتنی بر لینوکس بود که بتواند روی سخت افزارهای قدیمی و سیستم های با منابع محدود به خوبی عمل کند.

تصویر(1)

پروژه LXDE در سال 2006 آغاز شد و اولین نسخه رسمی آن نیز سال 2008 منتشر گردید. تمرکز اصلی تیم توسعه روی بهینه سازی استفاده از منابع سیستم بود، به طوری که LXDE بتواند با مصرف کمتر حافظه و پردازنده، عملکردی سریع ارائه دهد. این ویژگی ها، LXDE را به یکی از گزینه های محبوب برای کاربران لینوکس، به ویژه در دستگاه های قدیمی تر و سیستم های تعبیه شده (embedded systems) تبدیل کرد.

یکی از نقاط قوت LXDE کتابخانه های ساده و سبک مانند GTK+ 2 بود که به کاهش مصرف منابع و افزایش سرعت کمک می کرد. در طول سال ها، LXDE تکامل یافت و امکانات و ویژگی های جدیدی به آن اضافه شد اما همواره هدف اصلی پروژه که سبکی و کارایی می باشد، حفظ گردید.

در سال 2013، Hong Jen Yee اعلام کرد که به جای ادامه توسعه LXDE با استفاده از GTK+ 2، یک پروژه جدید با نام LXQt را آغاز خواهد کرد که بر پایه کتابخانه Qt است. این تصمیم به دلیل مزایای فراوان Qt از جمله عملکرد بهتر و پشتیبانی ویژگی های مدرن تر گرفته شد. با این حال، توسعه LXDE به عنوان یک پروژه مستقل همچنان ادامه یافت و تا امروز نیز یکی از محیط های دسکتاپ محبوب و سبک برای لینوکس بوده است.

در نهایت، تاریخچه LXDE نشان دهنده تلاشی مستمر برای ایجاد یک محیط دسکتاپ ساده، سریع و کارآمد است که بتواند نیازهای کاربران مختلف را برآورده کند.

ویژگی های محیط دسکتاپ LXDE

تصویر(2)

محیط دسکتاپ LXDE با هدف ارائه یک تجربه کاربری ساده و کارآمد، طراحی شده است و با ویژگی های خاص خود توانسته جایگاه ویژه ای در بین کاربران لینوکس پیدا کند. در ادامه به برخی از مهم ترین ویژگی های LXDE پرداخته می شود:

1. سبک و سریع: LXDE به دلیل استفاده بهینه از منابع سیستم، جز سبک ترین محیط های دسکتاپ موجود برای لینوکس محسوب می شود. این محیط دسکتاپ با مصرف کم حافظه و پردازنده، روی سیستم های ضعیف نیز عملکرد سریع و مناسبی دارد.
2. سازگاری با سیستم های قدیمی: یکی از مهم ترین دلایل محبوبیت LXDE، سازگاری آن با سخت افزارهای قدیمی است. سبک بودن و نیاز به منابع کم در سیستم موجب می شود تا LXDE روی کامپیوترهای قدیمی به راحتی اجرا گردد و تجربه کاربری مناسبی را ارائه دهد.
3. رابط کاربری ساده و کاربرپسند: LXDE دارای یک رابط کاربری ساده و کاربرپسند است که برای کاربران مبتدی و حرفه ای مناسب می باشد. همچنین اجزای مختلف دسکتاپ مانند ابزارها و تنظیمات، به آسانی در دسترس هستند.
4. ماژولار و قابل تنظیم: LXDE از یک معماری ماژولار برخوردار است که اجازه می دهد تا اجزای مختلف دسکتاپ را به دلخواه خود تنظیم و پیکربندی نمایید. این ویژگی باعث می شود تا کاربران بتوانند محیط دسکتاپ خود را به بهترین نحو شخصی سازی کنند.
5. پشتیبانی از چندین زبان: LXDE از چندین زبان مختلف پشتیبانی می کند که این ویژگی آن را برای کاربران مختلف از سراسر دنیا جذاب می سازد.
6. نرم افزارهای پیش فرض کاربردی: LXDE با مجموعه ای از نرم افزارهای پیش فرض ارائه می شود که نیازهای اولیه کاربران را پوشش می دهند. این نرم افزارها شامل مدیریت فایل PCManFM، ویرایشگر متن Leafpad، ترمینال LXTerminal و... می شوند.
7. سازگاری با استانداردهای فری دسکتاپ: LXDE با استانداردهای FreeDesktop.org سازگاری دارد که باعث می شود بتواند به همراه سایر محیط های دسکتاپ و نرم افزارهای لینوکس کار کند. این سازگاری، قابلیت تعامل و استفاده مشترک از نرم افزارها را افزایش می دهد.
8. مصرف بهینه انرژی: به دلیل سبک بودن و استفاده بهینه از منابع سیستم، LXDE مصرف انرژی کمتری دارد. این ویژگی برای کاربران لپ تاپ و دستگاه های قابل حمل بسیار مهم است زیرا موجب افزایش عمر باتری می شود.

ابزارهای خاص در محیط دسکتاپ LXDE

محیط دسکتاپ LXDE شامل مجموعه ای از ابزارها و برنامه های کاربردی است که با بهبود تجربه کاربری، نیازهای اساسی کاربران را پوشش می دهد. در ادامه به برخی از مهم ترین ابزارها اشاره خواهد شد:

1. PCManFM: ابزار PCManFM یا PCMan File Manager فایل منیجر پیش فرض LXDE است که با سرعت بالا و مصرف منابع پایین، امکان مدیریت فایل ها و پوشه ها را به کاربران می دهد. این ابزار از ویژگی هایی مانند زبانه (tab)، قابلیت drag & drop (کشیدن و رها کردن)، نمایش چندگانه (لیست، آیکن و جزئیات) و... برخوردار است. همچنین از استانداردهای FreeDesktop پشتیبانی می کند و قابلیت اتصال به شبکه های محلی و دستگاه های ذخیره سازی خارجی را دارد.

تصویر(3)

2. LXPanel: نوار وظیفه (taskbar) قابل تنظیم LXDE است که شامل منوی برنامه ها، ناحیه اعلان ها، ساعت و ابزارهای دیگر می شود. این پنل کمک می کند تا برنامه های در حال اجرا را مدیریت کنید و به ابزارهای موردنیاز خود دسترسی داشته باشید.
3. LXTerminal: این ابزار، ترمینال پیش فرض LXDE می باشد که اجرای دستورات و اسکریپت های خط فرمان (Command-Line) را با سرعت بالا ممکن می سازد. LXTerminal از tab پشتیبانی می کند و به کاربران امکان می دهد تا چندین tab ترمینال را در یک پنجره مدیریت کنند.
4. Leafpad: یک ویرایشگر متن ساده و سبک می باشد که برای ویرایش سریع فایل های متنی طراحی شده است. این ابزار با رابط کاربری ساده خود به کاربران امکان می دهد تا فایل های متنی را ویرایش و ذخیره نمایند.
5. GPicView: ابزار GPicView، نمایشگر تصویر پیش فرض LXDE است که با سرعت بالا و مصرف پایین، امکان مشاهده تصاویر را به کاربران می دهد. این ابزار از فرمت های مختلف تصویری پشتیبانی می کند و دارای ویژگی هایی مانند نمایش اسلاید و بزرگ نمایی تصاویر است.
6. LXAppearance: ابزاری برای تنظیمات ظاهری است که اجازه می دهد تا ظاهر محیط دسکتاپ خود را به دلخواه تغییر دهید. LXAppearance شامل تنظیمات مربوط به تم ها، آیکون ها، فونت ها و نشانگر ماوس می باشد.
7. LXSession: این ابزار وظیفه مدیریت و نگهداری سشن کاربری را بر عهده دارد. LXSession از قابلیت هایی مانند ذخیره سازی و بازیابی سشن ها، مدیریت خودکار برنامه ها و تنظیمات شخصی کاربر پشتیبانی می کند.
8. LXMusic: یک پخش کننده موسیقی سبک و ساده می باشد که برای پخش فایل های صوتی طراحی شده است. این ابزار با رابط کاربری ساده و پشتیبانی از فرمت های مختلف صوتی، امکان پخش و مدیریت قطعات موسیقی کاربر را فراهم می کند.
9. LXTask: برنامه task manager در LXDE است که به کاربران امکان می دهد تا پروسه های در حال اجرا را مشاهده و مدیریت کنند. ابزار مذکور کمک می کند تا برنامه هایی که مشکل دارند متوقف نموده و میزان استفاده از منابع سیستم را مشاهده نمایید.
10. LXInput: یک ابزار تنظیمات دستگاه های ورودی است که به کاربران امکان می دهد تا تنظیمات مرتبط با کیبورد و ماوس را پیکربندی نمایند. این ابزار قابلیت هایی مانند تنظیم حساسیت ماوس و تغییر عملکرد کلیدها را فراهم می کند.

نتیجه گیری

محیط دسکتاپ LXDE با طراحی سبک، سریع و کاربرپسند، انتخابی ایده آل برای کاربرانی است که به دنبال بهره وری بالا و استفاده بهینه از منابع سیستم هستند. این محیط دسکتاپ با ابزارهای کاربردی مانند PCManFM، LXTerminal و Leafpad، نیازهای اساسی کاربران را پوشش می دهد. LXDE برای سیستم های با مشخصات سخت افزاری ضعیف و قدیمی مناسب است و می تواند عملکردی سریع و روان فراهم نماید.